Obserwacja otoczenia, nowe obrazy, dźwięki i zapachy to bardzo ważne elementy dla dziecka, które dopiero zaczyna poznawać świat. Musi więc regularnie przebywać na dworze. Jednak dzieci i niemowlęta to istoty bardzo delikatne i wymagające szczególnej troski.
Dotyczy to również ich skóry. Jej mechanizmy ochronne nie są jeszcze w pełni rozwinięte i dlatego potrzebuje dodatkowego zabezpieczenia przed niską i wysoką temperaturą, jak również przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym2.
Skóra niemowlęcia – dlaczego jest tak wrażliwa?
Przede wszystkim skóra niemowlęcia jest znacznie cieńsza niż u dorosłego. Oznacza to, że promienie UV wnikają w nią znacznie głębiej niż w przypadku osoby dorosłej. Co więcej, skóra malucha nie produkuje jeszcze wystarczająco dużej ilości melaniny, czyli barwnika odpowiedzialnego za ochronę skóry przed szkodliwym promieniowaniem.2
Im mniej melaniny znajduje się w komórkach skóry, tym bardziej jest ona narażona na oparzenia słoneczne i na możliwość zajścia procesów mutagennych. Zwiększa to ryzyko rozwoju nowotworów skóry w przyszłości, zwłaszcza że w skórze małego dziecka znajduje się bardzo dużo komórek macierzystych, które łatwo ulegają mutacjom. Badania wykazały, że oparzenia słoneczne w wieku niemowlęcym przekładają się na wyższe ryzyko wystąpienia czerniaka po wielu latach od tego incydentu – nawet w wieku dorosłym. 1,2
Już krótka ekspozycja na ostre słońce, bez właściwej ochrony, sprawia, że na skórze dziecka pojawia się zaczerwienienie. Mogą także wystąpić reakcje fotoalergiczne np. w postaci wysypki. Ponadto niemowlę nie jest zdolne do właściwej termoregulacji, przez co łatwo się przegrzewa. To kolejny powód, dla którego nie powinno przebywać z dzieckiem bezpośrednio na słońcu.2
Idealny produkt przeciwsłoneczny dla dziecka
Produkty przeciwsłoneczne – emulsje, kremy, olejki, balsamy – mogą zawierać filtry chemiczne lub filtry mineralne. Działanie filtrów chemicznych polega na absorbowaniu promieni UV i ich przemianie w energię cieplną. Dzięki temu ograniczają szkodliwy wpływ promieni UVA i UVB. 1
U dzieci i niemowląt zaleca się stosowanie preparatów z filtrami mineralnymi, czyli fizycznymi (takimi są np.: produkty Emolium z linii Suncare), które tworzą na powierzchni skóry warstwę ochronną, przed premiowaniem UV. Filtry te są ekranami fizycznymi – działają jak bariera, która odbija promieniowanie UVA i UVB oraz rozprasza je. Substancje będące filtrami mineralnymi (np. dwutlenek tytanu, tlenek cynku ) praktycznie nie ulegają przemianom pod wpływem promieni UV ani nie wnikają w skórę2,3. Są bardzo dobrze tolerowane przez delikatną skórę niemowlęcia, a także skórę wrażliwą, alergiczną, atopową.2
Wybierając preparat przeciwsłoneczny dla dziecka, zwracaj uwagę nie tylko na rodzaj użytego filtra, ale także na współczynnik SPF wskazujący na stopień ochrony przeciwsłonecznej przeciwko promieniowaniu UVB czyli przeciwko powstawaniu rumienia. Dla dzieci zalecana wartość SPF produktów ochrony przeciwsłonecznej powinna wynieść minimum 30. W przypadku niemowląt oraz dzieci z problemami skórnymi rekomendowane jest stosowanie preparatów o SPF 50 lub 50+. Kluczowe znaczenie ma to, aby dany produkt zapewniał ochronę przed promieniowaniem UVA i UVB.2
Zwróćmy ponadto uwagę na zakres ochrony danego kremu. Powinien on chronić dziecko zarówno przed promieniowaniem UVA, jak i UVB. O ochronie przed UVA informują skróty PP lub PPD. Warto wybierać preparaty, które dodatkowo chronią skórę przed działaniem promieniowania podczerwonego IR. U dzieci promienie podczerwone mogą łatwo doprowadzić do przegrzania się skóry, co z kolei wpływa negatywnie na termoregulację ciała.1,2
Spacer z maluchem w słoneczny dzień – o czym jeszcze musisz pamiętać?
W porze największego nasłonecznienia, czyli między godz. 11.00 a 16.00, unikaj bezpośredniego kontaktu ze światłem słonecznym i spacerów na świeżym powietrzu. Wówczas promienie słoneczne są najgroźniejsze. Poza wskazanymi godzinami unikaj ostrego słońca – staraj się pozostawać z dzieckiem w cieniu lub półcieniu. Pamiętaj, że promieniowanie UVA działa także w cieniu stąd konieczne jest zastosowanie kremu ochronnego.1,2
Dodatkowo osłaniaj dziecko przed słońcem, a zwłaszcza jego głowę. Pamiętaj jednak, że we wszystkim należy zachować umiar. Nie zakładaj niemowlęciu w wózku czapeczki, bo doprowadzisz do przegrzania. Wystarczy podnieść daszek w wózku lub zainstalować parasolkę.
Ubierz dziecko w lekkie, bawełniane ubranie (np. cienkie body), które jednocześnie ochroni ciało przed bezpośrednią ekspozycją na promienie słoneczne, ale też będzie pozwalało skórze oddychać. Również kocyk, którym przykrywasz malucha, powinien być jak najcieńszy. Chodzi tu nie o otulenie dziecka ciepłym materiałem, lecz jedynie o osłonięcie skóry przed słońcem. Kocyk, podobnie jak ubranie, powinien być jak najbardziej przewiewny.
Pamiętaj, że latem dziecko musi być odpowiednio nawadniane. W upalne dni butelka z wodą przyda się nawet maluchom karmionym mlekiem matki, które zwykle odgrywa rolę zarówno pokarmu, jak i napoju. Woda jednak działa orzeźwiająco, delikatnie chłodząco i pozwala uzupełnić bilans płynów. Powinna być niegazowana i nisko zmineralizowana. Starsze dzieci, które już jedzą warzywa i owoce, mogą otrzymywać wodę także w postaci owoców o wysokiej wilgotności, takich jak arbuz.
1 – J. Narbut, Promieniowanie ultrafioletowe – wpływ na zdrowie i zasady stosowania fotoprotekcji. Przegląd Pediatryczny. Suplement 2012, s. 3-10
2 – J. Narbutt, H. Wolska, A. Kaszuba et al. Fotoprotekcja – rekomendacje Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Część 2: stosowanie preparatów zawierających filtry UV. Przegląd Dermatologiczny 2018/1
3 – Baran W., Jakie są zalecenia dotyczące ochrony skóry niemowląt oraz dzieci przed promieniowaniem słonecznym?, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.1.22.13., dostęp 22.03.19.
4 – Durska G., Jak długo noworodek lub niemowlę może przebywać na słońcu?, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/103513,jak-dlugo-noworodek-lub-niemowle-moze-przebywac-na-sloncu, dostęp 23.03.19
EMO/MP/2020/215
